Na twee achtereenvolgende muzikale programma’s zijn we weer toe aan een literaire bijeenkomst. Op zondag 22 februari ontmoeten we Miriam Hengel in de Sociëteit de Hereeniging. Zij gaat ons vertellen over haar boek Hoe mooi alles, Leo en Tineke Vroman. Een liefde in oorlogstijd.
Leo Vroman en Tineke Sanders ontmoetten elkaar voor het eerst op een kennismakingsdiner tussen oudere- en jongerejaars van de studentenvereniging Unitas in Utrecht, 12 oktober 1938. Ze zaten naast elkaar. Leo zag ‘dat ze maar wat rondprikte in haar eten’. Hij vroeg haar daarom of ze iets van zijn rijst wou (ze kwam uit Nederlands-Indië). Ze bedankte daarvoor en keek hem daarbij voor het eerst aan:
Ze keek nu pas in mijn ogen, en schudde haar hoofd. Meteen werd de achtergrond als een wand van beschilderd karton en verdween de eetzaal tactvol en bescheiden, op geroezemoes na, en ik dacht letterlijk: Godallemachtig! Ik zit naast mijn vrouw!
Op 14 mei 1945 vertrekt Leo Vroman per taxi van Utrecht naar Scheveningen en gaat, alleen, zonder Tineke of familie, op een vissersboot vanuit Scheveningen richting Engeland.
Veel joden vluchtten die dagen. Als mieren kropen ze in een paar dagen tijd naar de kust: honderden Amsterdamse Joden naar IJmuiden; honderden Haagse, Goudse, Rotterdamse naar Scheveningen.
Uiteindelijk vaart hij naar Nederlands-Indië waar zijn aanstaande schoonvader woont. Hij vecht daar als soldaat tegen de Japanners. Hij lijdt zware ontberingen in zeven jappenkampen die hij nauwelijks overleeft. Na de oorlog vertrekt hij naar de Verenigde Staten, waar hij besluit te blijven. Uiteindelijk steekt Tineke de oceaan over waar ze, 7 jaar en 4 maanden na hun scheiding, haar verloofde weer terug ziet.
Miriam van Hengel (1967) was eerder literair journalist en redacteur bij de uitgeverijen van Oorschot en Querido en is nu poëzieprogrammeur bij de Nieuwe Liefde en directeur van het Amsterdam Poëziefestival. Zij schreef met Hoe mooi alles een prachtig en hartverscheurend boek over de grote en ontroerend intense liefde tussen dichter, tekenaar, schilder, bioloog en wetenschapper Leo Vroman (1915 – 2014), winnaar van de P.C. Hooft-prijs (1964) en de antropologe Tineke Sanders (1921).
Het programma begint om 15.00 uur, de zaal gaat open om circa 14.00 uur.
Met een hartelijke groet,
Frens Westenbrink
Secretaris Deventer Literair
Telefoon: 0570-671143
Sinds ik mij zo onverwacht
in een taxi had gestort
dat ik in de nacht een gat
naliet dat steeds groter wordt,
sinds mijn zacht betraande schat,
droogte blozend van ellende
staan bleef, zo bleef stilstaan dat
keisteen ketste in haar lenden,
ben ik te dicht en droog van vel
om uit te zweten in gebeden,
kreukels knijpend evenwel,
en ‘vrede’ knarsend, ‘vrede, vrede’,
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen,
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.
Fragmenten uit Vrede
Leo Vroman
Uit: Slaapwandelen
(Querido 1957)
