Terugblik: Jos Paardekooper over de brieven van Gerard Reve

Wie denkt dat het oeuvre van Gerard Reve enkel bestaat uit De Avonden en enkele andere romans, die heeft het redelijk mis. Want de echte Reve, dat was ook een verwoed brievenschrijver. Zeer waarschijnlijk bevinden zich er nog enkele duizenden niet-bekende brieven in particuliere archieven.

Deventer Literair heeft zondag Jos Paardekooper te gast gehad.  De Deventernaar, onder andere bekend van zijn stadsdichterschap, maakte een studie van de brieven van Gerard Reve.  Reve, dreigde, na het aanvankelijke succes van De Avonden (1947), als schrijver van de radar te verdwijnen. Maar er kwam redding. Plots, begin jaren ’60, diende er zich een nieuwe vorm van broodwinning aan: de brief. Uitgevers ontfermden zich over de brieven van de schrijver en zo begonnen de publicaties van de brievenboeken.

Waarom al deze brieven, vraagt u zich af? Waarom doet een mens dit zichzelf aan? Zoals u zich thuis ’s morgens de ogen uitwrijft met een bak koffie in de hand, zo begon Reve de dag met het schrijven van enkele brieven. Gewoon om op gang te komen. Tallozen wisten zich zo verzekerd van een regelmatige toestroom van zijn brieven.

Paardekooper leest deze middag meerdere stukken voor uit Reve’s  particuliere schrijfsels. Daarbij schets hij het grote Reve-dilemma: wat is waar en wat is niet waar? De ironie is immers alom aanwezig.

De locatie van vanmiddag kent een prachtige anekdote. Die moeten we vertellen. In 1909 heeft de oude socialistische SDAP een belangrijk congres gehouden in De Hereeniging. Uiteraard ging het over de koers van de partij. De gemoederen liepen daarbij zo hoog op dat de marxisten de partij zouden verlaten. Zij zouden opgaan in de latere CPN. Onder de afgescheidenen waren ook de beide ouders van Reve. Ze hebben elkaar voor het eerst ontmoet tijdens die roemruchte bijeenkomst. Het Reve-zaadje werd dus geplant in De Hereeniging!

Nog even voor thuis:  als u deze week oud papier weggooit of aan het opruimen bent, check dan nog even of er geen brieven van Reve tussen zitten. Je weet het immers maar nooit.

Gerco Grevers

De foto’s zijn gemaakt door Herman Riphagen.