Het is zondagmiddag rond een uur of half zes als ik de stationskiosk binnen stap. Een bak koffie voor de terugweg. Niets mis mee. Bij het binnenkomen vang ik een gesprek op tussen de beide jonge verkoopsters. Het duurt hooguit 15 seconden. Beiden zeggen in dit korte tijdsbestek twee keer dat ze dingen snel vergeten. Zaken van uiteenlopende aard, zo wordt mij duidelijk.
Dat dit gesprek bij mij blijft hangen, daar is natuurlijk een goede reden voor. Deventer Literair heeft zondagmiddag Douwe Draaisma te gast gehad. Draaisma (64), erkend geheugenexpert, liet zijn licht schijnen over de spelonken van het menselijk brein. Want vanaf een zekere leeftijd, als de vergrijzing op het hoofd serieus heeft toegeslagen, komt er een nieuw soort levensvraag bij: vergeten of niet vergeten.
Draaisma trapt de middag af met de mededeling dat er met gemak 256 soorten menselijke geheugens bestaan, in duur variërend van een kwartseconde tot levenslang. Daarna neemt hij ons mee langs associatiepaden (zeg maar geheugensteuntjes), emotionele herinnering, de invloed van ons eigen levensverhaal, maar ook evolutionaire herinneringen (waar staat het eten?).
Onze spreker brengt nog een interessant dilemma naar voren: wat zou u doen als er een niet-vergeetpil bestond? Maar dat is ingewikkeld. De menselijke persoonlijkheid is stevig gevormd door vergeten en niet-vergeten en Draaisma is er dan ook geen voorstander van dat dit medicijn in de supermarkt of apotheek vrij verkrijgbaar is.
Jongere mensen, daar zijn de verkoopsters weer, verklaren vergeten vaak uit het feit dat ze een druk leven hebben. Oudere mensen wijten dat uiteraard aan de leeftijd. Ook belangrijk: wanneer gaat vergeten over in dementie? Draaisma schetst het ongeveer zo: als u de datum van onze volgende bijeenkomst even niet paraat hebt, dat is nog niet zo erg. Als u bent vergeten dat Deventer Literair bestaat, dan moet u zich wel zorgen gaan maken.
Gelukkig was er zondagmiddag genoeg plek in de Oude Mariakerk. Want Draaisma heeft in de geschiedenis van Deventer Literair een curieus feit op zijn naam staan. Bij zijn vorige bezoek, in 2011, moesten er mensen worden geweigerd wegens plaatsgebrek. Dat is daarvoor en daarna nooit meer gebeurd. Maar zover kwam het nu dus niet.
De foto’s zijn gemaakt door Herman Riphagen.
Gerco Grevers