Waarde leden van Deventer Literair,
Op zondag 2 februari hebben we voor u een programma met Benien van Berkel en Ad van Liempt over van Berkels Biografie van Tobie Goedewaagen in de Oude Mariakerk aan het Grote Kerkhof.
Benien van Berkel (1965) is historica en theatermarketeer. Zij promoveerde in 2012 op de biografie over Goedewaagen. Ad van Liempt (1949) is journalist, programmamaker en auteur. Hij was medeoprichter van NOVA en is het journalistieke geweten van Hilversum. Hij ontving in 2011 een eredoctoraat van de UvA.
De Reichskulturkammer was een Duits instituut tijdens het nazibewind, in 1933 ingesteld door Joseph Goebbels. Schrijvers en kunstenaars die geen lid werden mochten hun werk niet publiceren. De nazi’s definieerden kunst als: kunstwerken, gemaakt door Ariërs, die bijdroegen aan de glorie van het Duitse volk en ras. De Nederlandse pendant van dat instituut was de Kultuurkamer die op 25 november 1941, bij verordening van de Rijkscommissaris voor Nederland, Seyss Inquart, werd ingesteld. ‘Het belang’ van de Kultuurkamer werd verwoord door haar president Dr. Tobie Goedewaagen (1895 – 1980) als: De nieuwe ordening, waar wij nu aan toe zijn, houdt in dat de kultuurwerker weer een deel van het volk wordt. Goedewaagen was als secretaris-generaal van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten (DVK) verantwoordelijk voor de nazificatie van de Nederlandse cultuur. Hij dwong kunstenaars lid te worden van de Kultuurkamer. Hij werd alom gehaat en had als scheldnaam ‘Rotkar’. Op 28 januari 1943 werd Goedewaagen, op aandrang van Mussert, ontslagen als secretaris-generaal van DVK.
Veel kunstenaars en schrijvers, zoals Maarten Toonder, Wim Sonneveld en Simon Vestdijk, werden lid van de Kultuurkamer, enkelen, zoals Jan de Hartog, Ferdinand Bordewijk en Adriaan Roland Holst, weigerden. In 2011 onthulde Willem Otterspeer dat W.F. Hermans, die regelmatig auteurs aanviel die naar zijn mening fout waren in de oorlog, zich destijds ook bij de Kultuurkamer heeft aangemeld (Otterspeer is onze gast op 14 september).
Benien van Berkel beschouwt in haar biografie de motieven van Tobie Goedewaagen. Wat bewoog deze intellectuele filosoof, die in zijn jonge jaren bevriend was met toonaangevende kunstenaars als beeldhouwer Jan Rädecker en een protegé was van Adriaan Roland Holst? Welke ambities dreven hem tot een fervent en overtuigd nationaalsocialist die het cultuurbeleid in de oorlog naar zijn nationalistische hand zette? En wat is de visie van Ad van Liempt, eindredacteur van de serie Oorlog en schrijver van het gelijknamige boek en van vele andere boeken over de oorlog zoals Selma, Jodenjacht, De Drogist en Na de bevrijding?
De toegang is gratis voor leden, introducés betalen €5, niet-leden €12,50. Het programma begint om 15.00 uur. Na afloop zullen de schrijvers hun boeken voor u signeren.
Het verdere programma van 2014 behelst:
- Zondag 16 maart (finale Boekenweek) – Jan van Aken, De afvallige, interviewer Mathijs van Deen.
- Zondag 13 april – professor Frits van Oostrom, Wereld in woorden.
- Zondag 14 september – Willem Otterspeer over Biografie van W.F. Hermans.
- Zondag 12 oktober – Monique van Paemel, Vlaams auteur.
- Zondag 9 november – Thomas Ross, thrillerschrijver, interviewer Henk van Baalen.
- Zondag 14 december – Toon Tellegen + Corrie van Binsbergen (gitaar) + pianist.
Frens Westenbrink
Secretaris Deventer Literair
Telefoon: 0570-671143
